Jak wspierać motywację dziecka?

Dziecko na każdym etapie swojego rozwoju potrzebuje właściwego wsparcia i motywacji do pokonywania trudności, jakie piętrzą się przed nim w życiu. Jak właściwie zachęcać malucha i nastolatka do podejmowania kolejnych prób? Sprawdź w naszym poradniku dla świadomych rodziców.

Dziecięca motywacja wewnętrzna - co warto o niej wiedzieć?

Psychologowie wyróżniają dwa rodzaje motywacji:

• zewnętrzną - polegającą w dużej mierze na systemie kar i nagród, których celem jest zachęcić do podejmowania starań;
• wewnętrzną - która funkcjonuje w oparciu o radość czerpaną z satysfakcji, na przykład po prawidłowym wykonaniu zadania.

W przypadku tej drugiej motywacji liczy się wewnętrzne przekonanie o sensie aktywności, ale też umiejętność dyscyplinowania siebie na drodze do celu. Z motywacją zewnętrzną dziecko spotyka się bardzo często, chociażby w szkole, gdzie jest oceniane przez nauczycieli. Rodzice powinni jednak poświęcać wiele uwagi wspieraniu motywacji wewnętrznej dziecka - dzięki niej będzie ono, niezależnie od gratyfikacji, podejmowało kolejne próby i lepiej radziło sobie z problemami, jakie niesienie życie. Jak wspierać motywację wewnętrzną dziecka? Sprawdźmy.

Doceniaj i komplementuj pociechę

Dawniej nie do pomyślenia było, żeby rodzice nadmiernie komplementowali dziecko. Każdy wyraz uznania był traktowany trochę jako coś, co mogłoby “zepsuć” charakter malucha. Dziś psychologowie są zgodni, że jak najbardziej warto i należy często doceniać pociechę, nie tylko za wymierne efekty, ale też za starania. Dotyczy to w takim samym stopniu umiejętności (warto pochwalić chociażby za wykonaną pracę plastyczną), jak i zachowania czy pomysłów. Wzmacniający psychikę dziecka przekaz wyposaży je w większą pewność siebie i sprawi, że chętniej będzie podejmowało wyzwania. Staraj się budować komplementy, które wnoszą w świadomość malucha coś więcej niż prosty przekaz, że podoba Ci się, co zrobił/powiedział. Zamiast mówić “Przepiękny rysunek!” warto powiedzieć coś więcej, na przykład “Bardzo podoba mi się sposób, w jaki połączyłaś kolor niebieski z fioletowym. I fantastycznie przedstawiłaś na tym rysunku naszego psa!”. Możesz nie zdawać sobie sprawy, jak głęboko zapadają w pamięć dziecka tego rodzaju komunikaty i jak bardzo pozwalają im w siebie uwierzyć.

Inspiruj, zamiast dawać konkretne rady

Dziecko będzie miało większą radość z pokonywania trudności, jeśli poczuje własną sprawczość i dostrzeże, że było na tyle kreatywne czy pomysłowe, żeby poradzić sobie z problemem. Nawet jeśli z perspektywy doświadczonego dorosłego widzisz, jaką decyzję najlepiej w danej sytuacji podjąć, pozwól dziecku sprawdzić to na sobie i samodzielnie poszukać właściwego wyjścia. Oczywiście możesz zawsze pokierować uwagą pociechy, na przykład za pomocą trafionych, otwartych i sugestywnych pytań. W ten sposób podpowiesz dziecku, jak może się zachować, gdzie znaleźć odpowiedzi na swoje wątpliwości czy kogo poprosić o pomoc. Wykonywanie sugestii rodzica absolutnie nie wzmocni wewnętrznej motywacji syna czy córki - warto o tym pamiętać!

Zaspokój wszystkie emocjonalne potrzeby dziecka

Warto pamiętać o zasadzie, którą psychologowie dziecięcy nazywają “napełnianiem kubeczka”. Chodzi o realizację wszystkich psychicznych potrzeb malucha, takich jak miłość, poczucie bezpieczeństwa, zaufanie czy akceptacja. Tylko wtedy, kiedy dziecko będzie się czuło kochane i wspierane, będzie mogło eksperymentować z kolejnymi wyzwaniami bez strachu przed porażką. Ważnym aspektem jest w tym względzie wspólne spędzanie czasu z synem czy córką, przytulanie, rozmowy. Jeśli chcesz, żeby pociecha była zaradna i aktywna, jak najczęściej wymyślaj wspólne aktywności. Zamiast spędzać weekendy przed telewizorem, spakujcie plecak wycieczkowy i ruszcie na wyprawę, na której maluch będzie mógł się sprawdzić w zupełnie nowych sytuacjach, w dającym mu poczucie pewności siebie towarzystwie rodzica.

Naucz dziecko, jak radzić sobie z porażką

Jak sprawić, żeby motywacja dziecka rosła? Przede wszystkim nie krytykuj je za porażkę, a (jak już wspominaliśmy) podkreślaj dumę z tego, że podjęło się próby. Jasno komunikuj też, że ewentualne niepowodzenia są niczym więcej jak informacją zwrotną dotyczącą tego, co jeszcze można poprawić, jak inaczej podejść do problemu, o co zadbać. Rodzice powinni podchodzić w taki sam sposób również do własnych problemów, na przykład w pracy, dając maluchowi jasny przekaz, że to właściwa perspektywa, którą warto naśladować.

Wspieranie motywacji wewnętrznej dziecka jest tak samo ważne, jak stosowanie nagród w motywacji zewnętrznej. Jeśli zadbasz o potrzeby malucha i zbudujesz w nim poczucie pewności siebie i wysoką samoocenę, chętniej będzie podejmował kolejne wyzwania.